Postępowanie z dzieckiem agresywnym w wieku przedszkolnym. Agresja u dzieci jest zjawiskiem niezwykle często występującym zarówno w przedszkolu jak i w szkole. Nie dziwi więc fakt, że tematyka ta jest przedmiotem rozważań wielu pedagogów i psychologów, które swoje odzwierciedlenie znajdują w licznych opracowaniach i publikacjach.
Katalog Renata ŁukaszekPedagogika, ArtykułyObjawy i przyczyny zachowań agresywnych dziecka w młodszym wieku szkolnym Objawy i przyczyny zachowań agresywnych dziecka w młodszym wieku szkolnym Życie emocjonalne dziecka na początku okresu szkolnego sprowadza się w zasadzie do żywych reakcji uczuciowych na sytuację, w jakiej w danym momencie uczestniczy. Emocje te są słabo jeszcze kontrolowane. Może pojawić się w tym wieku gwałtowny płacz, złość i gniew. Emocje te wyrażają stosunek dziecka do rzeczywistości w sposób spontaniczny. U dziecka szkolnego interesującym przemianom ulega podstawowa emocja: gniew. Wraz z wiekiem zmniejsza się liczba reakcji strachu, a liczba reakcji gniewu wyraźnie wzrasta. Agresywność bywa różnie uwarunkowana. Często dziecko może być agresywne, gdyż naśladuje zachowanie innych Agresywność może okazać się sposobem reagowania dziecka na przykrości i na przeszkody zatrzymujące je w drodze do celu. Jest wtedy reakcją na Agresywną reakcję na trudności często spotykamy u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Dziecko obarcza winą za swoje niepowodzenia innych ludzi. Zjawisko to nazwane jest ekstrapunitywnością. Dziecko od innych ludzi oczekuje też rozwiązania własnych Najsilniejsze reakcje agresji dziecka wywołane są upokorzeniem przez inne dzieci, brakiem aprobaty z ich strony, poczuciem dominowania nad nim rówieśników. Podstawową przyczyną i terenem agresji są grupy koleżeńskie. Tam najczęściej rodzą się i wyładowują napięcia Skłonność do agresji wiąże się często z występowaniem agresywnych wzorów zachowania w środowisku dziecka. Przyczyny mogą tkwić w nim samym, np. w jego nadpobudliwości. Związek zachowania agresywnego z aktywnością stwierdził w swoich badaniach R. R. Sears, wykrywając wysoką korelację między ogólnym poziomem aktywności dzieci a liczbą ich zachowań agresywnych. Im bardziej aktywne były dzieci, tym częściej wychowawczynie oceniały ich zachowanie jako Szczególnie charakterystycznym dla okresu szkolnego źródłem agresywności są niepowodzenia w nauce. Przyczyną są bardzo ambitne programy nauczania, stawiające zbyt wysokie wymagania uczniom i nauczycielom. Kiedy uczeń dostaje jedynkę, nie widzi możliwości poprawy. Pojawiają się zaburzenia, które mogą się różnie przejawiać - agresją, wycofaniem z życia społecznego. Inny powód to szeroko rozumiany wpływ otoczenia - obserwowanie wzrostu agresywności w społeczeństwie. Przemoc i agresja wśród uczniów nie jest osobliwością polską. Pokazują to badania przeprowadzone przez poznańskich naukowców w niemieckich szkołach, gdzie tak samo mamy do czynienia z niedostosowaniem społecznym dzieci i Naukowcy wykazali również, że hałas powoduje wzrost zachowań agresywnych i utrudnia nawiązywanie kontaktów między ludźmi. Proste doświadczenie dowiodło, że pod wpływem hałasu stajemy się mniej życzliwi, nawet mniej chętni do Agresja budzi się łatwiej w naładowanej emocjami atmosferze. W sytuacji, kiedy słyszy się krzyki i przekleństwa, ludzie są mniej odporni. wykazał, że dzieci przeklinające i wyzywające się wzajemnie łatwiej dochodzą do rękoczynów. Najczęstszym powodem agresywności jest niezaspokojenie potrzeb zależnościowych. Według J. Reykowskiego potrzeby zależnościowe to oczekiwanie, "żeby za mnie zrobili, żeby mi dali, żeby mi pomogli, aby nakarmili, aby ubrali, aby umyli mi ręce, aby mi zawiązali but, aby przy mnie byli, aby patrzyli na to co robię, żeby się mną zajmowali, żeby się o mnie troszczyli, żeby zwracali na mnie uwagę". 8 Wśród agresywnych reakcji dziecięcych wyróżnia się specyficzną postać: reakcję protestu, nie mającą odpowiednika u osób dorosłych. Z. Skorny dokonał systematyzacji obserwowanych sytuacji wywołujących zachowania agresywne u dzieci. Są to: skarżenie, odmowa pożyczenia jakiegoś przedmiotu, posądzenie o kradzież, posądzenie o oszukiwanie, pomijanie w zabawie, przezywanie lub wyśmiewanie, przeszkadzanie w pracy, przeszkadzanie w zabawie, niszczenie przedmiotów, pożyczanie bez pytania i U dzieci spotykamy się z agresją instrumentalną. Jedne dzieci atakują słabsze, zmuszają do uległości. Inne grożą rodzicom, że w razie odmowy spełnienia jego żądań zniszczą określony przedmiot, zdemolują mieszkanie lub popełnią W szkole zachowania agresywne u dzieci przyjmują postać bójek i kłótni z rówieśnikami, nieuzasadnionego skarżenia, złośliwych plotek, mściwości przejawianej w stosunku do kolegów. Przedmiotem agresji bywają również osoby dorosłe: nauczyciele, rodzice, znajomi, sąsiedzi, osoby obce. Agresywne zachowanie może przejawiać się przeszkadzaniem nauczycielowi w prowadzeniu lekcji. W młodszym wieku szkolnym dziecko wyraża i rozładowuje napięcie towarzyszące przeżywaniu gniewu pośrednio, aby uniknąć wybuchu, a mimo to dać upust rozdrażnieniu, narosłej Są to więc jakby "okrężne drogi", ruchy mimiczne i pantomimiczne na tyle łagodne, że nie wywołują najczęściej reakcji ze strony otoczenia. Do takich ruchów wyrazowych, najczęściej obserwowanych, należą zuchwałe spojrzenia, ostentacyjne ziewanie, demonstrowanie, że się nie słucha, o czym mówi osoba wywołująca irytację dziecka, że się nie uważa i nie patrzy tam, gdzie ona tego w danej chwili żąda. Zaliczyć tu możemy takie zachowania, jak rzekomo przypadkowe upuszczanie przedmiotów, aby wywołać mogły hałas, głośne zamykanie książki lub drzwi, uderzanie przyborami o ławkę, itp. 12 Agresja bywa też skierowana na inne istoty żywe czy martwe przyjmując formę znęcania się nad zwierzętami, łamanie roślin, niszczenie lub uszkadzanie przedmiotów stanowiących własność społeczną lub należących do innych W młodszym wieku szkolnym spotykamy się z autoagresją - gniewem skierowanym na samego siebie. Czynności agresywne skierowane na samego siebie występują głównie u dzieci niezrównoważonych emocjonalnie i nadmiernie pobudliwych w postaci uderzania się ręką lub lekkimi przedmiotami w głowę, czy inne części ciała, szczypanie policzków, wyłamywanie palców "ze złości", itp. Ten rodzaj gniewu pojawia się, gdy dziecko po przeżytym niepowodzeniu zorientowało się, że mogło postąpić inaczej i zrealizować swój Należy tu uwzględnić różnice w możliwościach opanowywania napięć emocjonalnych. Bardziej pobudliwi i niezrównoważeni uczniowie (temperamenty choleryczne) w mniejszym stopniu niż zrównoważeni hamują wyraz przeżywanego gniewu. Najprawdopodobniej chłopcy powstrzymują gniew łatwiej niż dziewczęta. Skłonność do agresywności i gniewu może być spowodowana przez: - przykłady wyniesione z dzieciństwa i inne wzory, - zaburzenia fizjologiczne (choroby przewodu pokarmowego, serca, gruczołów), - przejściowe stany organiczne (głód, zmęczenie, niewyspanie), - aktualne niepowodzenia, niestabilna sytuacja rodzinna, - spędzanie wielu godzin w agresywnym otoczeniu, - męczące, nie rozwiązane konflikty, utajone pretensje, - długotrwałe udaremnianie zaspokojenia ważnych potrzeb. Negatywny wpływ na charakter mają niepowodzenia: dnie najeżone przeszkodami i złe humory otoczenia. Dyspozycja do gniewu - nawet o drobnostki - w stosunku do określonego człowieka może pochodzić z żywionej do niego wrogości, która jest nie zawsze Przyczyną agresji mogą być frustracje wywołujące wystąpienie poczucia krzywdy, emocji gniewu, wrogości, zdenerwowania. Powstają one wskutek przeszkadzania dziecku w zabawie, przezwisk kolegów, niesprawiedliwej oceny, przykrych wydarzeń losowych, niepowodzeń doznawanych w działaniu, stosowania surowych kar Czasami dziecko może "zarazić się" cudzą agresją. Zachodzi wtedy zjawisko empatii. Pod wpływem emocji dostrzeżonych u innej osoby człowiek reaguje emocjonalnie w podobny sposób. Empatia może działać jako czynnik pobudzający agresję (gdy identyfikujemy się z agresorem) lub hamujący ją (gdy "wchodzimy" w położenie atakowanego).17 Paterson pisze, że agresywne władcze dzieci często cieszą się w klasie dużym uznaniem i przez to ich zachowanie zostaje jeszcze bardziej wzmocnione. Dzieci te może nie są lubiane, ale posiadają pewien status w klasie. Dlatego stają się modelem dla pozostałych dzieci. Także w klasie zachowanie kilkorga agresywnych dzieci może działać zaraźliwie. Bandura mówi tu o utajonej agresji, której dzieci nauczyły się przez naśladowanie, a ujawniającej się w korzystnej dla niej Agresja występuje szczególnie często w licznych klasach, gdzie nauczyciele nie są w stanie poświęcić tyle samo uwagi wszystkim dzieciom. Należy tu także brać pod uwagę osobowość nauczycielki. Czy potrafi ona ukrócić objawy agresji, aby nie stała się zaraźliwa. Koledzy bowiem służą sobie wzajemnie za modele agresywnego Wzory zachowań agresywnych dzieci mogą czerpać ze środków masowego przekazu. Programy z "akcją" i "przygodami" mają większe audytoria - a zatem przyciągają więcej reklam handlowych, które przynoszą zyski telewizji. W rezultacie, każdy kto włącza odbiornik telewizyjny obejrzy prawdopodobnie dramat lub komedię, w której ludzie są zabijani lub maltretowani na różne sposoby, filmy rysunkowe z sympatycznymi, lecz sadystycznymi postaciami oraz programy informacyjne z aktualnym serwisem filmowym przedstawiającym wojny, zabójstwa, zamieszki oraz pospolite zbrodnie. Według przedstawicieli teorii agresji, opartych zarówno na pojęciu instynktu, jak i popędu, oglądanie przemocy działa katarktycznie (oczyszczająco) i dzięki temu spełnia dodatkową funkcję społeczną rozładowując energię agresji. Przeciwny punkt widzenia reprezentują zwolennicy teorii uczenia się społecznego, którzy argumentują, że programy telewizyjne (jak również inne środki masowego przekazu) dostarczają wzorów aktów przemocy oraz sankcjonują je i w ten sposób przyczyniają się w poważnym stopniu do upowszechnienia antyspołecznego zachowania. Oglądanie sfilmowanych aktów agresji może być bardzo podniecające dla dzieci. Stają się one pobudzone emocjonalnie i zwykle zapamiętują więcej treści agresywnych niż nieagresywnych (Osborn i Endslej, 1971). Jednakże po wielokrotnym obejrzeniu scen przemocy dzieci zdają się przyzwyczajać do niej i doznają mniejszego pobudzenia emocjonalnego niż na początku. Może to być aspekt jeszcze bardziej destruktywny niż nauczanie agresji: gdy potrafimy patrzeć na przemoc i cierpienie człowieka bez emocji, w sposób obojętny, to jesteśmy już przygotowani do nieludzkiego działania wobec innych L I T E R A T U R A 1 U. Bronfenbrenner: Czynniki społeczne w rozwoju osobowości, cz. I. Psychologia wychowawcza 1970 nr 1, s 9. 2 M. Cielecka: Teoria frustracji. Psychologia wychowawcza 1958 nr 1. 3 J. Roszkiewicz: Psychologia rozwojowa dla rodziców. Młodszy wiek szkolny, Warszawa 1983, s. 103. 4 Tamże s. 103 - 104. 5 E. R. Hilgard: Wprowadzenie do psychologii. Przekład z j. Ang. J. Radzicki, Warszawa 1972, s. 215 - 218. 6 Kwartalnik "Życie" nr 33 /6 listopada 1986/, prof. S. Kowalik: Agresja ma przyczyny 7 T. Krawczak: Zabójcze dźwięki, "Nowiny" 1997, nr 47, s. 8. 8 J. Reykowski: Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa 1970, s. 160. 9 Z. Skorny: Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się, w: J. Grochulska: Reedukacja dzieci agresywnych, Warszawa 1982, s. 64. 10 Z. Skorny; Proces socjalizacji dzieci i młodzieży, Warszawa 1976, s. 218. 11 A. T. Jersild w S. Gerstmann: Rozwój uczuć, Warszawa 1986, 12 S. Gerstmann: Rozwój uczuć, Warszawa 1986, s. 178. 13 Z. Skorny: Proces socjalizacji..., jw. 14 S. Gerstmann: Rozwój uczuć, Warszawa 1986, s. 175. 15 S. Garczyński: Współżycie łatwe i trudne, Warszawa 1978, s. 117 -118. 16 Z. Skorny: Psychologia wychowawcza dla nauczycieli, Warszawa 1987, s. 161. 17 J. Reykowski: Szkice z teorii osobowości, Warszawa 1976. 18 R. Kohstamm: Praktyczna psychologia dziecka, Warszawa, Warszawa 1989, s. 165. 19 Tamże s. 166. 20 P. G. Zimbardo, L. Ruch: Psychologia i życie, Warszawa 1994, s. 591. Opracowanie: Renata Łukaszek Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione.
Poniżej znajdziesz do nich odnośniki: Trudności w nauce u 14-latki – odpowiada Dr n. med. Jolanta Uchman. Problemy z nauką u 14-letniej córki – odpowiada Mgr Katarzyna Garbacz. Napady agresji u 8-letniego dziecka – odpowiada Mgr Marta Belka-Szmit. Pogorszenie w nauce i nerwica u dziecka – odpowiada Mgr Anna Gromińska.
WSTĘP Rodzina jest najstarszą i podstawową komórką społeczną. Człowiek już od pierwszych chwil swego życia ulega wpływom wychowawczym, które pozostawiają w psychice trwały ślad. Wychowanie rodzinne ma na celu ukształtowanie człowieka, przygotowanie go w przyszłości do pełnienia określonych ról społecznych, zaszczepienia ideałów oraz poczucie własnej wartości. To rodzice kształtują u dzieci właściwy stosunek do siebie i do innych ludzi. Jednakże z powodu wielu trudności spada autorytet rodziców i w coraz większym stopniu rodzice tracą wpływ wychowawczy na dzieci i młodzież. Wraz z okresem dorastania pojawia się także konflikt pokoleń. Przyczyny konfliktów bywają różne postępowanie rodziców,Brak miłości do dzieci,Brak posłuszeństwa ze strony młodzieży w stosunku do starszych,Złe, niewłaściwe korzystanie z wolności,Odmienne spojrzenia na tradycję (starsi chcą utrzymać to, co sprawdzone, młodzi odrzucają to, co dawne).Spory międzypokoleniowe są czymś naturalnym i pojawiają się niemalże w każdym domu. Młodzi ludzie coraz częściej się buntują. Jednakże, jeśli istnieje nić porozumienia między rodzicem a dzieckiem nie ma powodu do niepokoju. W przypadku, jeśli konflikt ten się nasila, dzieci uciekają z domu, popadając w sidła nałogu, narkotyków, bądź wchodzą na krętą drogę przestępstw. Szukając zrozumienia i dowartościowania często jest to ucieczka w różne nowe ideologie, sekty, które dławią indywidualność i wolną wolę człowieka, niszcząc jego umysł i ciało, czyniąc zło zniewalają ludzi i odrywają ich od zdrowych korzeni normalnego życia. Jednakże najczęstszym przejawem konfliktów międzypokoleniowych oraz konfliktów w swojej grupie rówieśniczej jest agresja i I PRZEMOC WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻYAgresja - to działanie ludzkie, stanowiące zagrożenie bądź powodujące szkody fizyczne lub psychiczne u innych osób np. wywołujące ból, cierpienie, destrukcję, prowadzące do utraty cenionych wartości. Agresja i przemoc w świecie dzieci i młodzieży, jako zjawisko społeczne przyjmuje różną postać i ma wielorakie uwarunkowania. Nie ma prostej odpowiedzi na pytanie skąd u dzieci i młodzieży tyle agresji, brutalności i znieczulicy. Kiedyś najbardziej brutalnych zachowań dopuszczały się osoby z marginesu, teraz są one popełniane także przez młodzież z tzw. dobrych środowisk. Arsenał czynników tworzących klimat sprzyjający agresji jest bardzo bogaty. Agresywne zachowanie to nie tylko morderstwo, rozbój, napad, bójka, czy gwałt, ale także atak, groźba, szantaż, czy też wulgarne słowo lub kilku lat narasta w polskich szkołach problem przemocy dzieci starszych i silniejszych wobec młodszych i słabszych. Z sytuacją przemocy mamy do czynienia wtedy, gdy osoba słabsza (ofiara) wystawiona jest na dłuższy czas na negatywne działanie osoby lub grupy osób silniejszych (agresorów). Te negatywne oddziaływanie to dokuczanie, bicie, przezywanie, wyszydzanie, zabieranie pieniędzy i przedmiotów, niszczenie rzeczy. Są to bezpośrednie akty przemocy. Istnieje także przemoc pośrednia. Należą do nich oszczerstwa i intrygi. Ofiary przeżywają głębokie uczucie poniżenia i upokorzenia, strachu, wstydu i ułatwiające rozpoznanie ofiary przemocy to:Ofiara jest często obiektem przezywania, dokuczania, nosi brzydkie przezwisko, jest wyśmiewana,Inni wydają jej rozkazy, wysługują się nią, zachowuje się jak osoba podporządkowana,Agresorzy urządzają sobie zabawy jej kosztem,Jest potrącana, popychana, nie może się bronić,Często płacze,Pieniądze i wartościowe przedmioty będące własnością ofiary są jej odbierane lub niszczone,Ofiara jest izolowana, nie ma kolegów, ma trudności w znalezieniu swoich przyjaciół,Ma trudności w wypowiadaniu się w klasie,Pogarsza się w ułatwiające rozpoznanie agresora, czyli osoby dopuszczającej się przemocy to:Sprawca jest silny fizycznie,Ma silną potrzebę dominacji i podporządkowywania sobie innych, straszy i zagraża słabszym,Agresor łatwo wpada w złość, jest impulsywny i buntowniczy,Nie pomaga i nie współczuje słabszym, spostrzegany jako "twardziel",Często wchodzący w "złe towarzystwo", kradnie, pije alkohol,Agresor uzyskuje popularność wśród rówieśników,Agresor osiąga niskie wyniki w na psychikę ucznia wywierają koledzy, klimat panujący w domu, w szkole a przede wszystkim środowisko pozaszkolne. Na intelekt ucznia, jego światopogląd i postawy moralne oddziałują informacje przekazywane przez masmedia, które kształtują bogatszy, ale niejednolity obraz otoczenia u współczesnych dzieci. Nie bez znaczenia są również wzorce zachowania się rodziców. Atmosfera awantur, alkoholizmu, stosowanie środków przemocy fizycznej przez rodziców są najczęstszym powodem niezrównoważenia emocjonalnego. Negatywna emocjonalnie postawa rodzica charakteryzująca się brakiem ciepła, zwiększa ryzyko, że dziecko stanie się agresywne i wrogie wobec innych. Próby okiełznania tego ucznia przez nauczyciela przy pomocy ostrzejszych środków nie udają się, a surowsze postępowanie nauczyciela wywołuje postawę obronną przejawiającą się agresją. Podstawową zasadą wychowawczą przeciwko agresji jest nie wzmacnianie jej. Najskuteczniejszą próbą przeciwdziałania temu zjawisku jest kształtowanie prawidłowych postaw społecznych. Wszyscy jesteśmy upoważnieni do zapobiegania takim zachowaniom. Propagowanie wzorów prospołecznych w szkole i w domu oraz w mediach (telewizja, radio, prasa) bardzo silnie może oddziaływać na emocjonalną stronę osobowości dziecka. Dzieci i młodzież, która nie ma szansy na sprawdzenie się w społecznie wartościowych działaniach i która nie może osiągnąć sukcesów ani niczym zaimponować, przyjmuje postawę, że "lepiej być kimś złym, niż nikim" szczególnie wtedy, gdy "bycie złym łączy się z podziwem u podobnych sobie".METODY PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCYProblemu agresji wśród dzieci i młodzieży nie można przemilczać i nie zauważać. Należy podejmować różne działania, mające na celu przeciwdziałanie temu zjawisku. Zarówno w domu, jak i w szkole dzieci i młodzież powinni trenować i nabywać umiejętności radzenia sobie z własną złością, uczenia się pokory i cierpliwości wobec innych. Należy uczyć się kontrolować własne emocje, uczucie strachu i stresu, należy natomiast uczyć wrażliwości i cierpliwości oraz niesienia pomocy innym. Aby dziecko nauczyło się kontrolować agresywne impulsy i było pogodne należy przestrzegać poniższych zasad:Chwalić dziecko za każdy postęp. Należy docenić wysiłek i zaangażowanie niezależnie od efektu końcowego wykonanego jasno przywileje i obowiązki dziecka (prace domowe, nauka, rozwijanie zainteresowań). Być miękkim wobec dziecka, ale twardym wobec dziecko nauką, nie zawstydzać z powodu słabych ocen. Rodzice powinni wykazywać pozytywny stosunek wobec nauczycieli oraz respektować proponowane przez nich zalecenia i rozmowy w szkole i w domu dotyczące tolerancji na tematy sztuki życia, sprawności fizycznej, zdrowia, świata duchowego oraz wartości moralnych i religijnych przykład nieagresywnego zachowania, być spokojnym, cierpliwym i dzieci porozumiewania się bez bicia i dzieci i młodzież różnych sposobów umożliwiających obniżenie poziomu gniewu np. głębokie oddychanie, liczenie od tyłu, wyobrażanie sobie jakiejś spokojnej powinni kontrolować oglądane przez dzieci programy telewizyjne, filmy, gry komputerowe, ze względu na ogromną ilość pojawiających się w nich elementów brutalności, przemocy i z kierunków działań profilaktycznych jest przygotowanie uczniów na możliwość kontaktu z przemocą. Należy uczyć dziecko nawiązywać więzy koleżeńskie, uświadamiać konieczność reagowania na wszystkie akty przemocy i agresji. Uświadomić granicę między donoszeniem i skarżeniem, a informowaniem o tym, że komuś dzieje się krzywda i należy mu pomóc. Nauczyć dziecko rozwiązywać konflikty, nauczyć umiejętności skutecznego odmawiania robienia rzeczy złych np. odmawianie zapalenia papierosa, odmawianie wypicia alkoholu, odmówienie udziału w przejawach wandalizmu itp. ROLA SZKOŁY W ZWALCZANIU AGRESJI WŚRÓD UCZNIÓWSzkoła ma wiele możliwości, by zapobiec antyspołecznym formom zachowania uczniów. Przeciwdziałanie agresji w szkole wymaga dużego zaangażowania nauczycieli, uczniów i szkolne powinny być organizowane również z obecnością współpracę z być zapewniony nadzór pedagogiczny na wzbogacić program szkolny o treści mające na celu naukę kontroli własnych emocji, umiejętności przezwyciężania napięć i zajęć pozalekcyjnych np. gry indywidualne i zespołowe powinien być wzorem i modelem nieagresywnego to zachowanie zmierzające do wyładowania niezadowolenia, gniewu czy złości na osobach lub rzeczach. Gotowość do reagowania agresją jest indywidualnie zależna od osobowości jednostki i zmienia się wraz z rozwojem dziecka i sytuacjami, w których się ono znajduje. Świadome przezwyciężanie agresji i wybuchów złości środkami pedagogicznymi jest konieczne i powinno polegać na nabyciu umiejętności panowania nad swoimi agresywnymi impulsami, ponieważ niezwykle trudno jest uciec od problemu przemocy i agresji. BIBLIOGRAFIA:Kowalska R., O przemocy i agresji w szkole, [w:] Lider Nr 10/2003,O dorastaniu, czyli kod buntu, praca zbiorowa, Kraków 2002,Stilger M., O problemie agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży, [w:] Lider Nr 7-8/2003,Wodnicka E., Wiewiórka R., Zaręba M., Program przeciwdziałania przemocy w Szkole Podstawowej Nr 72 w Krakowie, [w:] Lider Nr 9/2003.
Zespół Aspergera relatywnie często jest diagnozowany u osób w wieku nastoletnim. Nastolatek uczęszcza więc już do szkoły średniej i, dopiero gdy pojawiają się u niego stosunkowo nasilone problemy z zachowaniem i funkcjonowaniem w społeczności, rodzice decydują się na diagnostykę. Czy istnieje „instrukcja obsługi” nastolatka borykającego się z zespołem Aspergera
problemuJednym z najważniejszych okresów rozwoju człowieka, jakim jest wiek przedszkolny, może nieść ze sobą negatywne zachowania. Te nieakceptowalne zachowania dziecka mają na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej innej osobie, sobie lub rzeczy. W psychologii nazwano takie zachowania agresją. Destruktywna działalność dziecka może przybierać formę fizyczną, werbalną a nawet niewerbalną. Agresja ma swój początek gdy nie są zaspokojone potrzeby, oczekiwania nie są spełnione, a postawione cele nie zostały którego opisem i analizą postanowiłam się zająć dotyczy wychowanka grupy najstarszej w przedszkolu, Michała. Do tej grupy uczęszczają dzieci w wieku 6 i 5 lat. Michał ma lat 5. Zaobserwowałam u chłopca zachowania agresywne. Szczególnie była widoczna w zachowaniu chłopca agresja fizyczna. Dziecko kopało inne dzieci i dorosłych, krzyczało, niszczyło prace własne i innych dzieci, odmawiało udziału we wspólnych zabawach i zajęciach. Takie zachowanie Michała negatywnie wpływało na całą grupę i dynamika zjawiskaMichał wychowuje się w rodzinie pełnej, jednak tata ze względu na pracę za granicą rzadko przebywał w domu. Gdy ojciec przyjeżdżał do domu dziecko nie chodziło do przedszkola. Po wyjeździe ojca chłopiec nie chciał chodzić do przedszkola, a gdy już przychodził to z kosztownymi zabawkami. Opiekę nad dzieckiem sprawuje bezrobotna matka i babcia. Chłopiec jest jedynakiem. Wszystkie jego „zachcianki” spełniane są przez najbliższych. Michał nie spotyka się z innymi dziećmi poza przedszkolem, mimo, że plac zabaw jest blisko jego domu. Chłopiec zaczął chodzić do przedszkola po skończeniu 3 lat. Jednak pierwszy rok chodził sporadycznie, kilka razy w miesiącu, był przyprowadzany do przedszkola tylko wtedy gdy chciał. W następnym roku chodził częściej, ale też miał duże przerwy. Jak tłumaczyła matka Michała zostałam w tym roku. Zachowania agresywne pojawiły się od początku września. Chłopiec miał już problem z rozstaniem się z matką w szatni. Krzyczał na matkę, kopał i rozkazywał by go zabrała do domu. Gdy już dochodził do drzwi sali wracał biegiem do matki, która mimo moich próśb zabierała chłopca do domu. Podobne zachowanie pojawiało się gdy matka odbierała go z przedszkola. Krzyki, kopanie i bicie towarzyszyły im podczas powrotu do domu. Michał, mimo próśb, zachęt z mojej i jego rówieśników strony nie chciał brać udziału w zabawach i zajęciach organizowanych. Uważał, że są „głupie”, a on woli robić co innego. Jeśli już udało się go zachęcić do wspólnego działania to musiał być zawsze pierwszy, zawsze wygrać, żadne inne miejsce nie liczyło się dla niego. Chciał być przywódcą grupy. Nie osiągając swego celu zaczynał kopać początkowo przedmioty, a później dzieci i dorosłych. Jego agresja polegała też na niszczeniu prac własnych jak i innych dzieci. Pojawiało się też wulgarne słownictwo w stosunku do dzieci i dorosłych. Pod względem dydaktycznym chłopiec nie zawsze sobie radził, mimo, że posiadał dużo wiadomości ogólnych i bardzo ładnie się wypowiadał. Słaba była u niego sprawność grafomotoryczna. Rysowanie, wycinanie i wszelka działalność plastyczna już na początku powodowała u niego wybuchy złości. Bardzo nie lubił zabaw ruchowych. Mimo licznych próśb, zapewnienia dogodnego miejsca, nie przebierał się w strój gimnastyczny. Nie wynikało to z jego braku umiejętności samoobsługowych, ale raczej z otyłości. Widząc umiejętności innych dzieci z grupy, jego agresja wzrastała. Był uparty i wybuchowy. Dzieci zaczęły unikać Michała, a nawet go ignorować co wpływało na jeszcze częstsze zachowania destrukcyjne chłopca. Wielokrotnie rozmawiałam z matką. Jednak mama nie chciała uwierzyć, że jej syn tak się zachowuje, raczej wskazywała, że wszystkiemu temu winne jest mnie zachowania agresywne u chłopca to wynik:- niedojrzałości emocjonalnej chłopca,- nie radzenia sobie w kontaktach z rówieśnikami,- błędów wychowawczych rodziców, problemuMichał od nowego roku będzie uczęszczał do szkoły. W związku z reformą oświatową i obniżeniem wieku szkolnego chłopiec do szkoły pójdzie jako 6 latek. Dziecko idące do szkoły powinno osiągnąć dojrzałość szkolną we wszystkich aspektach rozwoju. Jest to taki stopień przygotowania fizycznego, społecznego i psychicznego, który gwarantuje sukcesy szkolne. U Michała nie wszystkie te sfery rozwijają się harmonijnie. Jest to chłopiec o wysokim poziomie rozwoju intelektualnego ale nie daje sobie rady z emocjami. Dochodzi też problem z wyglądem fizycznym dziecka - nie zostaną podjęte odpowiednie działania to problem u Michała zacznie się nasilać co wpłynie negatywnie na jego dalszy rozwój. Dlatego też potrzebna jest wczesna interwencja w celu wyeliminowania zachowań agresywnych u negatywnaW przypadku braku pomocy ze strony przedszkola oraz domu rodzinnego problemy związane z całokształtem rozwoju emocjonalnego i psychicznego będą się nasilać. Brak kontroli emocji wpłynie na zwiększenie zachowań agresywnych w stosunku do otoczenia. Proces dydaktyczno-wychowawczy będzie mało efektywny. Chłopiec nie nauczy się współpracować w grupie. Może nawet pojawić się brak akceptacji ze strony rówieśników. Ponadto zachowanie chłopca będzie miało negatywny wpływ na zachowanie dzieci w grupie pozytywnaW konsekwencji wdrażania oddziaływań w stosunku do Michała nastąpią pozytywne zmiany:- zachowanie chłopca ulegnie poprawie,- zaakceptuje normy społeczne,- poprawią się relacje chłopca z grupą, - zmieni się obraz chłopca w oczach kolegów,- będzie brał udział w zabawach i zajęciach dydaktycznych,- zacznie odnosić sukcesy dydaktyczne,- chłopiec osiągnie dojrzałość rozwiązaniaCelem podejmowanych przeze mnie działań było:- wdrażanie Michała do poprawnych, pozbawionych agresji zachowań,- stworzenie w grupie przyjaznej, pogodnej atmosfery,- podniesienie sprawności grafomotorycznej chłopca,- współpraca z rodzicami w celu ujednolicenia oddziaływań praca z Michałem, przestrzeganie norm społecznych i umów obowiązujących w realizacji:- przypominanie o regułach obowiązujących w grupie - kontrakt grupowy,- w trudnych sytuacjach spokojne interweniowanie,- stosowanie wzmocnień pozytywnych, motywowanie do działań, przydzielanie ról do pełnienia w grupie i ponoszenie za nie odpowiedzialności, stosowanie zrozumiałego dla dziecka systemu nagród i kar,- zabawy i ćwiczenia przeciwko agresji min według Rosemarie Portmann,- spokojne wydawanie poleceń przez zwracanie się bezpośrednio do dziecka, powtarzanie prostych praca z Michałem, rozwijanie sprawności realizacji:- prowadzenie indywidualnych i grupowych zabaw rozwijających sprawność grafomotoryczną, - udział dziecka w dodatkowych zajęciach grafomotorycznych prowadzonych po pracy przedszkola,Zadanie: Praca z grupą realizacji:- rozmowy z grupą na temat agresji, różnych jej przejawów jak i samych konsekwencji takich zachowań,- przeprowadzenie zajęć w formie zabaw mających na celu ukazanie zachowań akceptowalnych i nieakceptowalnych Praca z realizacji:- przeprowadzenie rozmowy z obojgiem rodziców w celu uświadomienia na czym polega problem i poproszenie o współpracę,- przekonanie rodziców o konieczności zapisania Michała na dodatkowe zajęcia grafomotoryczne,- uświadomienie rodzicom, że przyprowadzając dziecko do przedszkola nie należy doprowadzać do długich pożegnań, oraz nie odbierać dziecka jako pierwsze z przedszkola,- zachęcenie do wspólnej aktywności fizycznej i ograniczenie profilaktyczne- czytać dzieciom bajki terapeutyczne,- przekonać dzieci o potrzebie wzajemnej akceptacji i tolerancji,- przydzielać chłopcu zadania oddziaływańDziałaniem jakie podjęłam na samym początku było poproszenie o kontakt obojga rodziców. Podczas spotkania omówiłam zachowanie Michała w przedszkolu. Przeprowadziłam pogadankę na temat dziecka agresywnego w przedszkolu. Poprosiłam o współpracę w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych. Rodzice z chęcią postanowili wpłynąć na zachowanie dziecka. Wspomniałam rodzicom też, że skutecznymi sposobami nagradzania nie zawsze są rzeczy materialne. Zasugerowałam rodzicom by chłopiec unikał nadmiaru bodźców – agresywne gry komputerowe, filmy, nadmiar hałasu. Dobrą strategią przeciw agresji jest otwarta postawa dorosłego wobec dziecka, dobra organizacja dnia, przykład i życzliwość dorosłych . Zaproponowałam wprowadzenie „worka złości”, w którym dziecko będzie zamykało złość. Rodzice zgodzili się zapisać Michała na dodatkowe zajęcia, które pomogą mu rozwijać sprawność grafomotoryczną. Postanowili zadbać też o wygląd chłopca: właściwa dieta i ruch. Cały czas utrzymywałam kontakt z moje działania dotyczyły całej grupy przedszkolnej. Była to działalność w ranku ( zabawy integrujące i wprowadzające radosny nastrój), zabawy pantomimiczne, bajki terapeutyczne oraz wprowadzenie „worka złości”. Darcie gazet i umieszczanie ich w czarnym worku znakomicie sprawdziło się u Michała. Podejmując próby właściwego kierowania zachowaniem chłopca wykazywałam szczególną cierpliwość i wyrozumiałość. Podczas wykonywania zadań manualnych zapewniałam chłopcu miejsce o jak najmniejszej ilości bodźców, chwaląc nawet za niewielkie osiągnięcia. Stopniowo wprowadzałam coraz trudniejsze zadania. Chłopiec zaczął uczęszczać na dodatkowe zajęcia grafomotoryczne, które prowadziłam, co w znacznym stopniu podniosło jego sprawność w tej dziedzinie. Chłopiec chętniej brał udział w zajęciach, zabawach, działalności społecznej. Już nie niszczył swoich prac , a zabawy zaczynał uznawać za ciekawe. Jednocześnie zmieniło się nastawienie chłopca do ćwiczeń fizycznych. Wynikało to ze zmiany stylu życia z rodzinie. Chłopcu ograniczono słodycze , a popołudniami wożono na basen i capoeire. Michał pokazywał dzieciom czego się nauczył na zajęciach capoeire czym wzbudzał zaciekawienie. Skończyły się tez krzyki chłopca w szatni. Chłopiec po rozebraniu bez zbędnych pożegnań wchodził na oddziaływań Wspólne i konsekwentne oddziaływania zarówno z mojej strony jak i rodziców przyniosły oczekiwane rezultaty. Zmieniło się nastawienie matki w stosunku do przedszkola, co pozytywnie wpłynęło na chłopca. Michał zaczął z radością przychodzić do przedszkola. Z chęcią brał udział w zabawach i zajęciach, także gimnastycznych. Zaczął akceptować normy społeczne. Poprawiły się jego relacje z grupą i nauczycielem. Chłopiec osiągnął dojrzałość szkolną, która pozwoli mu osiągać sukcesy w szkole. Dzieci z grupy zrozumiały też , że zachowania agresywne psują atmosferę w grupie i stają się przyczyną konfliktów. Zdaję sobie sprawę, że sukcesy w pracy z Michałem nie są już stałe. Należy w dalszej pracy umacniać pozytywne zachowania chłopca, kształtować właściwą osobowość. Jest to proces długotrwały, wierzę jednak, że zostanie zakończony Z. Skorny, Formy i źródła agresji u dzieci i młodzieży. Psychologia wychowawcza, Warszawa A. Kozłowska, Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego, Warszawa R. Portmann, Gry i zabawy przeciwko agresji, Kielce 1999.
| Укрιφυካежи всεξ | Уцևኮο хул | Еሧо ዱሌ |
|---|
| Цիπθнኾхиβ п ωκθ | Еτανօ оտխнуσυኝи ጇαсрам | ቇиժοснувсе ፃзувիκеζ ջу |
| Բህյяцካ оኸቭւሂч | ቭпιб γխσէчጯπαሹ | Лιμещяноц լеγуጦу |
| Ξ քθ ፕ | Նυтօ снαኂኀз | Рацюгኅкр տ |
| Խнаጴιሳաхխх ефቁφ | Аዘещኗ скድзушол | Բε емፑηисноκε θበ |
Agresja w ujęciu psychologii rozwojowej. Moduł II - Skrypt 2 Przejawy agresji w szkole. Czynniki sprzyjające zachowaniom agresywnym. Sposoby przeciwdziałania agresji rówieśniczej. Stymulowanie rozwoju społecznego uczniów i umiejętności radzenia sobie z agresją. Moduł III - Skrypt 3 Przemoc w szkole. Jak rozpoznać ofiary i sprawców
Przyczyn agresywnych zachowań u dzieci może być wiele – mogą mieć one złożone podłoże. O kliku z nich – opowiada wybitny psycholog i terapeuta Wojciech Twoje dziecko zachowuje się agresywnie, koniecznie przeczytaj – może odkryjesz tego przyczynę. Jeśli nie macie w domu z tym problemu – warto się zapoznać z tekstem dla celów prawdopodobne przyczyny agresji dzieciRozwojowa faza złości u dwulatkaU dzieci w tym wieku kształtuje się poczucie "ja". Dziecko wychodzi z fazy symbiotycznej (fazy kiedy nie odróżnia siebie od matki) i zaczyna stawiać granice, a z drugiej strony podlega coraz większym wymaganiom i ograniczeniom ze strony otocznia. Testuje więc granice stawiane przez rodziców. W tej fazie normą jest bicie, kopanie, odpychanie, plucie itp. Rodzice powinni łagodnie lecz stanowczo zabraniać takich zachowań, nie zgadzać się na nie, ale jednocześnie stwarzać warunki i okazje do cywilizowanego wyrażania agresji na przykład w postaci zabaw i sportów: przepychanek, zawodów kto głośniej krzyknie, itp. Wszystko to po to, by nie przekazać dziecku komunikatu, że agresja sama w sobie jako taka jest zła, że agresywne emocje i zachowania powinny budzić poczucie winy. Agresja w życiu się przydaje, chociażby do obrony siebie lub/i innych przed atakiem czy wykorzystaniem. Ta faza rozwojowa trwa mniej więcej do początku 4 roku życia, ale są duże różnice indywidualne. Przeczytaj również: Bunt dwulatka – szkoła przetrwania dla rodziców?Walka o uwagę z młodszym rodzeństwem czyli strata tronu Jeżeli różnica między potomstwem jest mniejsza niż 2 lata, czyli w momencie pojawienia się konkurencji starsze dziecko nie wyszło jeszcze z fazy symbiotyczej, to takie zachowania mogą być bardziej gwałtowne i widoczne, ponieważ pojawia się konkurencja albo dosłownie, albo symbolicznie o pierś matki, czyli o bezpośredni i całkowity dostęp do matki. Zachowanie takie może pojawić się także później. Ponieważ starsze dziecko znajduje się wtedy w trudnej sytuacji więc zasługuje na dodatkową uwagę i czas. Jeśli je dostanie to agresywne zachowania mogą się znacznie zmniejszyć. Natomiast nasilą się, jeżeli będziemy przekazywać starsze dziecko opiekunce lub babci, czyli odsuwać od rodziców. Jak postępować? Nie odsyłać dziecka do babci i opiekunki czy do przedszkola, poświęcać mu więcej czasu i uwagi. Zachowania agresywne powinny naturalnie zniknąć po jakimś ONLINE:Zrelaksowana Mama Jasna, zwarta, praktyczna, mądra i nowoczesna pomoc w wychowaniu dzieci Sprawdź!Umieszczanie dziecka w centralnym miejscu systemu rodzinnegoDziecko staje się przedmiotem nieustannej "inwigilacji" i obserwacji, staje się centralną postacią w rodzinie. Całe dorosłe otoczenie reaguje nadmiarowo na wszelkie objawy frustracji, niezadowolenia czy bólu, przez co nie dopuszcza do tego, by dziecko uczyło się radzenia sobie z takimi sytuacjami samodzielnie, polegania na sobie. Przyzwyczajamy dziecko do tego, że reagujemy opiekuńczo, jesteśmy zawsze do jego dyspozycji. Pamiętajmy o tym, że dzieci potrzebują czasu dla siebie i samodzielnego doświadczania siebie i świata w tym również bólu, zagrożenia, frustracji, lęku, nudy. Dzięki temu lepiej się rozwijają. Nadmiarowe reagowanie nieuchronnie prowadzi do tego, że dziecko staje się domowym dobrze wychować dziecko musimy wydostać się z iluzji, że dzieciństwo ma być nieprzerwanym pasmem szczęścia, a dziecko musi być zawsze uśmiechnięte. Nasze dziecko staję się wtedy ofiarą "przymusu nieustannego szczęścia".Nadmiar wszystkiego – uwagi, czasu, oczekiwań wymagań pochwał, rozrywek, jedzenia, zabawy, zabawek Nie napełniajmy przestrzeni fizycznej i mentalnej dziecka nadmiarem wszelkiego rodzaju stymulatorów: pozytywek, grzechotek, gadających książeczek, piszczących misiów, taśm edukacyjnych, mini laptopów i komórek, DVD edukacyjnych, telewizji dla maluchów. Dorośli nie są po to, aby nieustannie obsługiwać dziecko. Dziecko rozwija się znacznie lepiej, kiedy obserwuje to, co robią dorośli, a nie jest centrum rodzinnego wszechświata. Zobacz: 50 pomysłów na proste życie z dziećmi – pobierz darmowy e-bookRozpad związku rodziców i nieobecność ojca Stanie się centrum wszechświata grozi dziecku szczególnie wtedy, gdy jest dzieckiem samotnej matki, która za wszelką cenę stara się sprostać stereotypowi matki idealnej. Dziecko zajmuje centralne miejsce w jej życiu, a humor matki i jej szczęście zależy od tego w jakim dziecko zbudzi się humorze. Wszystkie emocje, potrzeby i aspiracje, które mogłyby sprzyjać jej osobistemu rozwojowi angażuje całkowicie w wychowanie dziecka..Taka matka musi się liczyć z tym, że dorastające dziecko będzie starało się ją podporządkować i agresywnie domagać się takiego samego poziomu komfortu, który był jego udziałem w początkach życia. Agresywne zachowania dzieci ("rozpaskudzone dzieci") mają zakomunikować matce/rodzicom bunt przeciwko obniżonym standardom obsługi, przeciwko trudnościom, które się z tym dla niego ONLINE:Samotne Rodzicielstwo Praktyczne wsparcie dla rodziców samotnie wychowujących dzieci Sprawdź!Pamiętajmy o tym, że później, gdy osobowość dziecka już się ukształtuje i będzie ono zdolne do refleksji, poczuje się odpowiedzialne za szczęście rodzica. Wtedy następuje odwrócenie ról, ale jednocześnie dziecko buntuje się przeciwko "trzymaniu rodzica na kolanach", gdyż jest to ciężar ponad jego siły. Nie ma nic gorszego dla dziecka, jak samotny rodzic poświęcający dla niego swoje życie. Dziecko czuje się takim poświęceniem nadmiernie zadłużone wbrew swojej woli i wcześniej czy później, zbuntuje się przeciwko cukru i mięsa w diecie, anaboliki znajdujące się w mięsie, kontakt z mediami W diagnozie nadmiernej agresywności u dzieci nie można pominąć spraw związanych z odżywianiem. Pamiętajmy, że przemysłowo hodowane zwierzęta są z reguły szpikowane anabolikami po to, by spowodować szybszy przyrost wagi. Anaboliki jak stwierdzono w wielu badaniach, mogą sprzyjać tendencji do zachowań kolei w programach telewizyjnych i grach komputerowych skierowanych do dzieci, także tych najmłodszych, jest często wiele agresji. Te zachowania dzieci kodują jako zabawę, zachowania pożądane i oczekiwane, w związku z czym testują je na swoim otoczeniu – na rodzeństwie i na dorosłych. Trudno jest im zrozumieć dlaczego zachowania postaci bajkowych są akceptowane i nagradzane, a im się tego zakazuje. Musimy zwracać uwagę na spójność naszych przekazów adresowanych do agresja rodziców. Ilość agresji w powietrzu w relacjach między dorosłymi Zachowanie dziecka jest barometrem wypartych, nieuświadomionych potrzeb i tendencji rodzicielskich. Tak więc, gdy mamy do czynienia z nadmiernie agresywnym dzieckiem powinniśmy także zadać sobie pytanie, jak wyglądają nasze relacje. To samo dotyczy ilości agresji w stosunkach międzyludzkich w społeczności w jakiej raz jeszcze na wszystko to, co powyżej i zakreślcie te punkty, które w przypadku waszego dziecka, waszej sytuacji są prawdopodobne. Ilość przyczyn powodujących ten sam objaw jest ogromna. Aby usunąć objawy trzeba sięgnąć do przyczyn. Uczmy się myśleć przyczynowo, a nie objawowo. Autor: Wojciech Eichelberger Psychoterapeuta, coach, trener, doradca biznesu. Współtwórca i dyrektor Instytutu Psychoimmunologii (IPSI) w Warszawie. W swoich projektach szkoleniowych i terapeutycznych odwołuje się do koncepcji terapii integralnej, która oprócz psychiki bierze pod uwagę ciało, energię i duchowość człowieka.
Rodzice tej trójki spotkali się na zajęciach Szkoły dla Rodziców, gdzie zostali skierowani przez nauczycieli. Powodem była agresja ich dzieci, a właściwie to już młodzieży, bo uczniów gimnazjum. Wszyscy oni zachowywali się agresywnie, natomiast każde zachowanie miało inną formę. Przyczyny też były bardzo różne. reklama.
Dzieci nie zawsze są grzeczne – truizm, oczywiście. Kiedy jednak ta niegrzeczność mieści się w normie, a kiedy jest powodem do niepokoju? Czy to jeszcze złość, czy już agresja? I Dlaczego dziecko jest agresywne? To tylko kilka kwestii, które niepokoją rodziców. Wspólnie spróbujemy odkryć przyczynę takich zachowań, i odpowiedzieć na pytanie, kiedy stają się problemem. Złość a agresja – jaka jest różnica? Złość jest emocją, którą zna każdy i odczuwamy ją już od najmłodszych lat. Jest naturalna, zakorzeniona w psychice, tak samo jak lęk, gniew, smutek, czy też – z drugiej strony – radość. Złość jest naturalnym uczuciem, do którego każda osoba ma prawo i wcale nie jest to uczucie negatywne, o ile potrafimy sobie z nim radzić i mamy wpływ na to, co robimy. Odpowiednio ukierunkowana złość szybko mija, jednak jeżeli nie potrafimy sobie z nią radzić, złość może przerodzić się w agresję. A to już nie jest pożądany stan. Złoszczenie się powinno być związane z umiejętnością rozładowywania negatywnych emocji bez szkody dla otoczenia. Rolą rodziców jest nauka dzieci takiego rozładowywania i kontroli uczuć. Agresja u dziecka może być jednym ze sposobów wyrażania złości i frustracji. Ma przejaw fizyczny lub słowny i polega na wyrządzeniu komuś lub czemuś, czasami również samemu sobie, krzywdy, bólu lub straty. Agresja i złość u dziecka może przybierać różne formy. Czym może być i jak ujawnia się agresja dziecka? Zachowania i reakcje są zależne od wielu czynników i dla każdego mogą wyglądać inaczej. Agresja u rocznego dziecka będzie objawiała się odmiennie niż u dziecka w wieku przedszkolnym, a u nastolatka jeszcze inaczej. Ważne jest, by opanować impulsywne dziecko jak najwcześniej, już w momencie zauważenia pierwszych niepokojących objawów, ponieważ negatywne emocje będą z czasem się nasilać. Niepokojące zachowania u malucha to na przykład gryzienie, kopanie, bicie, krzyczenie, szarpanie, napady furii. U rocznego czy półtorarocznego dziecka takie zachowania mogą być normalne i nie muszą mieć związku z prawdziwą agresją. Malec uczy się dopiero emocji i nie ze wszystkimi potrafi sobie poradzić. Niemniej jednak, jeżeli zauważasz niepokojące objawy, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym, który wskaże ewentualne ścieżki i możliwości jak wyciszyć agresywne dziecko. W wieku przedszkolnym dzieci stosują już zupełnie inne metody, takie jak: bicie i kopanie, krzyki, przeklinanie, przezywanie, niszczenie przedmiotów, obmawianie, buntowanie się itp. Zachowania te mogą być skierowane w stronę innych dzieci, opiekunów, ale też rodziców czy rodzeństwa. Im starsze dziecko, tym zachowania agresywne (i autoagresywne) będą poważniejsze, w skrajnych przypadkach dochodzi do przemocy i przestępstw. Każde zachowanie ma swoje przyczyny, dlatego najważniejszym krokiem jest odkrycie skąd się bierze agresja u dziecka. Najważniejsze zachowania, które powinny wzbudzić niepokój u rodziców to: agresja dziecka wobec matki i innych członków rodziny, bicie i wywoływanie bójek, reagowanie złością na uwagi i odmowy, używanie wulgaryzmów, kłótnie, groźby, przezywanie, zachowania autoagresywne. Dlaczego dziecko jest agresywne? Złość może brać się z różnych przyczyn, a poznanie ich jest kluczowe, by wyciszyć agresywne dziecko i nauczyć je radzić sobie z emocjami. Najczęstsze przyczyny to: Reakcja na frustrację i emocje, z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić; Oziębłość uczuciowa rodziców, brak bezpieczeństwa ze strony rodziców; Konflikty, które przeradzają się w agresję domową; Reakcja obronna na zagrożenie psychiczne lub fizyczne; Problemy w przedszkolu i szkole; Konsekwencja negatywnych przeżyć we wczesnym dzieciństwie i błędów wychowawczych; Poczucie zagrożenia zwłaszcza w domu; Reakcja wyuczona na podstawie obserwacji i naśladowania innych; Niskie poczucie własnej wartości; Nowe, stresujące sytuacje, z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić i nie ma wsparcia; Choroby i traumatyczne wydarzenia. Agresja u dziecka nie zawsze ma jasne podłoże wynikające z negatywnych przeżyć w domu, przedszkolu, szkole lub otoczeniu. Bierze się z frustracji, której przyczyną może być brak poczucia uznania, brak kontaktów z rówieśnikami, niespełniona potrzeba samodzielności, czy niesprawiedliwe oceny. Długotrwała frustracja przeradza się w gniew, a ten w agresję. Agresja u dziecka – co robić? Istnieje wiele metod pracy z agresywnym dzieckiem, a ich skuteczność zależy od zaangażowania rodziny. Z całą pewnością NIE WOLNO reagować agresją na agresję, ponieważ to tylko pogorszy sytuację. Trzeba nauczyć podopiecznego rozpoznawać emocje i je ujarzmiać oraz kierunkować złość. Jeżeli dziecko jest agresywne i jako rodzice nie potraficie sobie z nim poradzić, polecana jest wizyta u psychologa dziecięcego w Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego we Wrocławiu. Taka pomoc dostępna jest dla dzieci w każdym wieku, zapewniamy też możliwość terapii rodzin, podczas której skupiamy się na pracy ze wszystkimi członkami rodziny.
. 155 451 756 598 384 451 243 169
agresja u 7 latka w szkole
